Zapewne, mówi angielskie przysłowie,
że ze stu królików nie da się złożyć jednego konia,
ze stu podejrzeń nigdy się nie złoży jednego dowodu.
Fiodor Dostojewski
Wszechobecny strach, oskarżanie ludzi na podstawie plotek i insynuacji, quasi procesy, w których samo podejrzenie stawało się prologiem do ostracyzmu socjalnego oraz wyroku, brak równorzędnych stron konfliktu oraz łamanie praw obywatelskich, taka atmosfera zawładnęła amerykańskim społeczeństwem pod koniec 1950 roku. Co przyczyniło się do podjęcia przez rząd amerykański walki z komunizmem? Dlaczego radzieccy szpiedzy infiltrowali amerykańskie struktury rządowe? Kim był Joseph Raymond McCarthy? Czy ówczesny świat wolny jest od metod maccartyzmu?
21 grudnia 1950 roku z inicjatywy senatora Pata McCarran’a został założony Senacki Podkomitet Bezpieczeństwa Wewnętrznego (Senate Internal Security Subcommittee). Pierwotnym celem powołania komisji było uniemożliwienie infiltracji instytucji rządowych przez członków Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych oraz agentów NKWD. Jednakże prace komisji szybko wymknęły się spod kontroli i zostały rozpowszechnione, przez grupę senatorów skupionych wokół McCarthey’ego, na inwigilację wszelkich opiniotwórczych środowisk – dziennikarzy, naukowców, aktorów. Działania te polegały na przesłuchiwaniu osób z listy sporządzonej, na podstawie osobistych i nieuzasadnionych podejrzeń McCarthy’ego i w wypadku odmowy współpracy, czyli podawania nazwisk kolejnych osób podejrzanych o sprzyjanie bądź kontakty z członkami partii komunistycznej, łamanie ich kariery. Do ofiar maccartyzmu należeli m.in.: Charlie Chaplin (aktor), Leonard Bernstein (kompozytor), Arthur Miller (dramaturg).
Dlaczego Amerykanie obawiali się komunizmu? Co kryło się za posądzeniem o unamerican activities (nie-amerykańskość)? Otóż problem nie leżał tylko w doktrynie tak z goła różnej od wyznawanej przez Amerykanów. Zalążkiem silnego antykomunizmu w USA stała się ideologia Czerwonej Paniki (Red Scare), która występowała w dwóch etapach: 1919 – 1920 oraz związana z zimną wojną od 1947 do 1957 roku. Oba okresy charakteryzowały się strachem przed rzekomymi wpływami komunistów w społeczeństwie amerykańskim. Skutkiem wszechobecnego strachu i podejrzliwości były brutalne śledztwa, liczne aresztowania oraz deportacje ludzi sympatyzujących i propagujących ideologię czy polityczne ruchy socjalistyczne. Według Ustawy o szpiegostwie (Espionage Act of 1917) oraz o działalności wywrotowej (Sedition Act of 1918) sama krytyka rządu Stanów Zjednoczonych była przestępstwem. Rząd był uprawiony do zatrzymywania korespondencji skierowanej do i od „podejrzanych obywateli”. Następnym krokiem było zaostrzenie ustawy imigracyjnej wobec imigrantów z Europy południowej i wschodniej.
Amerykańsko – brytyjski Projekt Verona/Bridge (luty 1943 roku; dekryptaż wcześniej nagromadzonej korespondencji), który doprowadził do odszyfrowania radzieckich depesz przesyłanych między Moskwą a placówkami innych miast unaocznił tym rządom jak wiele tajnych informacji jest przekazywanych przez szpiegów. Dzięki wspólnej pracy Służby Wywiadu Łączności U.S. Army oraz MI5 stopniowo wypływały kolejne nazwiska takich postaci jak: Klaus Fuchs (Projekt Manhattan), Alger Hiss (przedstawiciel USA w komitecie założycielskim ONZ), Donald Maclean, Guy Burgess oraz Kim Phillby (Cambridge Spies). Dekryptaże ujawniły powiązania radzieckiego wywiadu z Komunistyczną Partią Stanów Zjednoczonych oraz metody działania siatek szpiegowskich funkcjonujących pod przykrywką konsulatów, biur radcy handlowego, agencji prasowej TASS, misji handlowej Amtorg oraz inspekcji rzekomo nadzorujących produkcję materiału wojennego dla ZSRR.
Po terrorystycznych zamachach na World Trade Center i Pentagon, 8 października 2001 roku, został powołany przez Georga W. Busha Departament Bezpieczeństwa Wewnętrznego (Departament of Homeland Security), który ma na celu współpracę między agencjami rządowymi, m.in. FBI, NSA, CIA. DHS odpowiada za przeprowadzenie śledztwa i osądzanie ludzi odpowiedzialnych za ataki terrorystyczne dokonane na terenie USA. Tak szerokie uprawniania budzą powszechną krytykę, gdyż spowodowały wprowadzenie większej kontroli obywateli oraz łamanie konstytucyjnych praw jednostki.
Jak pokazuje współczesna historia, Ameryka powraca do sprawdzonych metod maccartyzmu. Z niewielkimi poprawkami, do dnia dzisiejszego obowiązuje ustawa o szpiegostwie. Jednakże należy mieć na uwadze los „głównego oskarżyciela” McCarthy’ego, który oskarżony o „brak elementarnego poczucia przyzwoitości” sam stał się ofiarą rozpętanej przez siebie rewolucji.
Comentarios