Powództwo o uchylenie sprzeciwu w tureckim postępowaniu egzekucyjnym (İİK art. 67): warunki, skutki i orzecznictwo
- Joanna Kuruçaylıoğlu
- 7 maj
- 3 minut(y) czytania
Powództwo o uchylenie sprzeciwu zostało uregulowane w art. 67 tureckiej Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym (İcra ve İflas Kanunu, dalej: „İİK”) w następujący sposób:
İİK art. 67
Wierzyciel, wobec którego wniesiono sprzeciw w postępowaniu egzekucyjnym, może w ciągu roku od dnia doręczenia sprzeciwu wystąpić do sądu w trybie ogólnym o uchylenie sprzeciwu poprzez wykazanie istnienia wierzytelności.Jeśli sąd uzna, że sprzeciw dłużnika był bezzasadny, a wierzyciel działał złośliwie i bezpodstawnie, strona przeciwna może żądać zasądzenia stosownego odszkodowania, nie niższego niż 20% wartości przedmiotu sporu, stosownie do sytuacji stron, charakteru sprawy i wysokości zasądzonego świadczenia.Jeżeli sprzeciw złożył opiekun prawny, kurator lub spadkobierca, zasądzenie odszkodowania od dłużnika jest uzależnione od udowodnienia złej wiary.Upływ rocznego terminu przewidzianego w ustępie pierwszym nie pozbawia wierzyciela prawa dochodzenia należności na drodze powództwa cywilnego zgodnie z przepisami ogólnymi.Przy ustalaniu odszkodowania z tytułu odmowy zapłaty, złej wiary lub podobnych roszczeń przewidzianych w niniejszej ustawie, podstawą jest żądanie wskazane w wniosku egzekucyjnym lub pozwie sądowym.Warunki wytoczenia powództwa o uchylenie sprzeciwu
Powództwo to regulowane jest w art. 67 i kolejnych İİK. Aby mogło być skutecznie wniesione, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:
Przeprowadzenie egzekucji bez tytułu wykonawczego (ilamsız icra takibi),
Wniesienie sprzeciwu przez dłużnika wobec nakazu zapłaty,
Wniesienie powództwa o uchylenie sprzeciwu przez wierzyciela w terminie jednego roku od dnia doręczenia sprzeciwu.
Cel i charakter powództwa
Celem jest uchylenie sprzeciwu, który doprowadził do wstrzymania egzekucji, i umożliwienie jej kontynuacji. Sprawa ta rozpatrywana jest w trybie procesowym na zasadach ogólnych. Dłużnik może podnieść inne zarzuty niż te wskazane w sprzeciwie, ale wyłącznie w odpowiedzi na pozew. Sąd nie bada z urzędu zarzutów niewskazanych w terminie.
Powództwo to ma charakter klasycznego powództwa o zasądzenie świadczenia. Powód (wierzyciel) domaga się zasądzenia świadczenia pieniężnego, twierdząc, że przysługuje mu wierzytelność, mimo sprzeciwu pozwanego (dłużnika). W przypadku oddalenia powództwa, wierzyciel nie może ponownie dochodzić tej samej wierzytelności, a w przypadku jego uwzględnienia – dłużnik nie może wnieść powództwa o ustalenie nieistnienia długu ani powództwa o zwrot nienależnego świadczenia (istirdat davası).
Charakter proceduralny i ciężar dowodu
Ciężar dowodu ciąży na wierzycielu. Musi on udowodnić istnienie wierzytelności objętej sprzeciwem. Dłużnik może powołać się na zarzut spełnienia świadczenia już po złożeniu sprzeciwu – sąd musi ten zarzut zbadać.
Jeśli dłużnik spełni świadczenie przed wniesieniem powództwa, brak jest interesu prawnego w jego wnoszeniu. W przypadku częściowego spełnienia świadczenia – interes prawny istnieje tylko w zakresie pozostałej kwoty.
Terminy – charakter prekluzyjny
Termin roczny przewidziany w art. 67 İİK ma charakter prekluzyjny – jego niedochowanie skutkuje definitywną utratą uprawnienia do wniesienia powództwa. Termin ten liczony jest od daty skutecznego doręczenia sprzeciwu wierzycielowi zgodnie z przepisami ustawy o doręczeniach (Tebligat Kanunu). Niedoręczenie oznacza brak rozpoczęcia biegu terminu.
Ścisły związek z postępowaniem egzekucyjnym
Powództwo o uchylenie sprzeciwu jest ściśle związane z postępowaniem egzekucyjnym. Ocena zasadności roszczenia opiera się na podstawach wskazanych we wniosku egzekucyjnym. Wierzyciel może wnieść o zaliczenie opłaty wniesionej w postępowaniu egzekucyjnym na poczet opłaty sądowej.
„İcra İnkar Tazminatı” – odszkodowanie za bezpodstawny sprzeciw
Jeśli sprzeciw dłużnika zostanie uznany za bezzasadny, sąd może na żądanie wierzyciela zasądzić odszkodowanie za bezzasadny sprzeciw (icra inkar tazminatı) w wysokości nie mniejszej niż 20% zasądzonego świadczenia. Nie jest wymagane udowodnienie złej wiary ani dysponowanie dokumentami określonymi w art. 68 i 68/a İİK. Warunkiem zasądzenia jest wierzytelność o ustalonej wysokości.
Za wierzytelność o ustalonej wysokości uważa się roszczenie:
o jednoznacznie określonej wysokości,
którego wysokość można jednoznacznie ustalić na podstawie znanych dłużnikowi danych,
którego istnienie nie wymaga rozstrzygnięcia co do zasady.
Nie przysługuje ono od żądania zapłaty odsetek ustawowych ani w sytuacjach, gdy do ustalenia wysokości potrzebne są opinie biegłych.
Właściwość sądu
Sprawa powinna być rozpoznana przez sąd właściwy rzeczowo i miejscowo dla rozpoznania danego roszczenia:
Asliye Hukuk Mahkemesi – sprawy cywilne o charakterze ogólnym,
Asliye Ticaret Mahkemesi – spory handlowe (np. kredyt bankowy),
Tüketici Mahkemesi – sprawy konsumenckie,
İş Mahkemesi – sprawy pracownicze,
Sulh Hukuk Mahkemesi – sprawy o niskiej wartości lub najem.
Skutki niewniesienia powództwa w terminie
Jeśli wierzyciel nie wniesie powództwa w ciągu jednego roku, postępowanie egzekucyjne ulega umorzeniu. Nie traci on jednak prawa do dochodzenia roszczenia na drodze powództwa cywilnego – ale tylko w trybie ogólnym i dopiero potem może zainicjować nowe postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego (ilamlı takip).
Relacja z powództwem o uchylenie sprzeciwu w postępowaniu uproszczonym (itirazın kaldırılması)
Jeśli wierzyciel dysponuje dokumentem wymienionym w art. 68 lub 68/a İİK, może wybrać między:
wniesieniem wniosku do sądu egzekucyjnego o uchylenie sprzeciwu (itirazın kaldırılması),
wniesieniem powództwa o uchylenie sprzeciwu do sądu powszechnego (itirazın iptali davası).
Gdy jedna ze ścieżek została wybrana, nie można prowadzić drugiej równolegle.
Komentarze