Przestępstwa narkotykowe w tureckim prawie karnym (TCK 188–191): analiza i praktyka orzecznicza
- Joanna Kuruçaylıoğlu
- 2 minuty temu
- 3 minut(y) czytania
Przestępstwa dotyczące narkotyków i substancji psychoaktywnych należą do najpoważniejszych kategorii czynów zabronionych w tureckim prawie karnym. Ujęte są w rozdziale „Przestępstwa przeciwko zdrowiu publicznemu”, co odzwierciedla ich społeczny charakter — zagrożone jest bowiem nie tylko zdrowie indywidualnych jednostek, ale bezpieczeństwo całego społeczeństwa.
Turecki Kodeks Karny przewiduje dwa kluczowe przepisy regulujące odpowiedzialność karną:
TCK 188 – imal, ithal, ihrac oraz handel narkotykami,
TCK 191 – posiadanie, nabywanie i używanie narkotyków na własny użytek.
W niniejszym artykule przedstawiam najważniejsze elementy obu typów przestępstw, strukturę czynów, okoliczności kwalifikujące, odpowiedzialność karną oraz praktykę sądową.
1. Produkcja, handel i obrót narkotykami (TCK 188)
1.1. Charakter przestępstwa
TCK 188 obejmuje szeroki katalog zachowań, takich jak:
produkcja narkotyków,
import i eksport,
sprzedaż i sprzedaż w celu obrotu,
przekazywanie innym,
transport i przewóz,
magazynowanie i składowanie,
zakup i posiadanie w celu handlu.
Ustawodawca ukształtował ten typ czynu jako przestępstwo o alternatywnych czynnościach wykonawczych. Oznacza to, że już wykonanie jednej z wymienionych czynności wystarcza do wypełnienia znamion przestępstwa.1.2. Pojęcie „produkcji” (imal)
Za produkcję narkotyków uznaje się w szczególności:
łączenie substancji niebędących narkotykiem w celu otrzymania substancji o właściwościach odurzających,
chemiczne przetwarzanie istniejącego narkotyku w inną substancję psychoaktywną,
oczyszczanie, usuwanie domieszek, zwiększanie czystości substancji (np. destylacja, filtracja, elektroliza).
Nie są natomiast traktowane jako produkcja takie czynności jak:
suszenie, przechowywanie, porcjowanie, pakowanie,o ile nie prowadzą one do zmiany właściwości substancji.
Ocena, czy działania sprawcy mieszczą się w kategorii „imal”, opiera się na analizie procesów chemicznych oraz zabezpieczonych materiałów dowodowych.1.3. Kwalifikacja czynu a ilość i wartość narkotyku
W tureckiej praktyce orzeczniczej kluczowe znaczenie dla rozróżnienia między:
posiadaniem na własny użytek, a
posiadaniem w celu handlu
ma ilość, czystość i wartość rynkowa substancji.
Jeżeli ilość narkotyku jest znaczna lub jego wartość nie odpowiada sytuacji ekonomicznej sprawcy, sądy przyjmują zamiar handlowy, nawet jeśli sprawca twierdzi, że substancja była przeznaczona do własnej konsumpcji.1.4. Okoliczności kwalifikujące
TCK przewiduje surowszą odpowiedzialność, gdy przestępstwo zostaje popełnione:
w pobliżu szkół, akademików, szpitali, koszar wojskowych, miejsc kultu religijnego,
w miejscach publicznych lub w ich najbliższym otoczeniu (w praktyce przyjmuje się odległość 200 metrów).
W takich wypadkach kara ulega zwiększeniu o połowę.2. Nabywanie, posiadanie i używanie narkotyków (TCK 191)
2.1. Zakres czynu
Odpowiedzialność karną ponosi osoba, która:
kupuje narkotyki,
przyjmuje je od innych,
posiada je,
używa (konsumpcja).
W przeciwieństwie do TCK 188, przepis ten dotyczy wyłącznie własnego użycia, a nie handlu.2.2. Konstrukcja odpowiedzialności karnej
Choć przewidziana ustawowo kara wynosi 2–5 lat pozbawienia wolności, turecki system wprowadza mechanizm naprawczy, który jest stosowany jako pierwsza reakcja organów ścigania:
a) Odroczenie wszczęcia postępowania (5 lat)
Prokurator może zdecydować o:
pięcioletnim odroczeniu wniesienia aktu oskarżenia,
zobowiązaniu sprawcy do przestrzegania określonych nakazów i zakazów.
b) Denetimli serbestlik – obowiązek terapii i nadzoru (min. 1 rok)
W tym okresie sprawca:
znajduje się pod nadzorem,
może zostać skierowany na obowiązkowe leczenie,
jest co najmniej dwa razy w roku kierowany na badania na obecność narkotyków.
Jeśli w okresie nadzoru naruszy obowiązki — postępowanie karne zostaje wszczęte.3. Kto jest pokrzywdzonym w sprawach narkotykowych?
W przestępstwach określonych w TCK 188–191 pokrzywdzonym nie jest konkretna osoba, lecz całe społeczeństwo.
Z tego powodu:
osoby prywatne nie mają prawa do udziału w postępowaniu jako „katılan” (strona pokrzywdzona),
brak jest możliwości składania zażaleń czy apelacji przez osoby trzecie.
Jest to konsekwencja charakteru czynu jako przestępstwa przeciwko zdrowiu publicznemu oraz bezpieczeństwu społecznemu.4. Czynny żal (etkin pişmanlık)
Instytucja czynnego żalu w tureckim systemie jest wyjątkowo szeroka, co wynika z celu ustawodawcy:
rozbijanie grup przestępczych,
ujawnianie sieci dystrybucji,
eliminacja źródeł produkcji.
4.1. Dla przestępstw z TCK 188
Sprawca może uniknąć kary, jeśli przed wszczęciem działań przez organy ścigania wskaże:
współsprawców,
miejsca magazynowania lub produkcji,
lokalizację narkotyków,co doprowadzi do zatrzymań lub zabezpieczenia substancji.
4.2. Dla przestępstw z TCK 191
Osoba posiadająca narkotyki na własny użytek może uniknąć odpowiedzialności, jeśli:
ujawni źródło nabycia,
poda dane osoby sprzedającej,
umożliwi zatrzymanie sprawców lub odnalezienie substancji.
5. Podsumowanie
Przestępstwa narkotykowe w tureckim prawie karnym mają charakter surowy i kompleksowy. Ustawodawca przewiduje szeroki katalog czynów zabronionych, rozbudowany system kar, liczne okoliczności kwalifikujące oraz mechanizmy prewencyjne.
Kluczowe zasady, które wynikają z regulacji TCK 188–191, to:
surowa odpowiedzialność za produkcję i handel,
indywidualna odpowiedzialność dla użytkowników, ale z dużym naciskiem na resocjalizację,
domniemanie społeczeństwa jako pokrzywdzonego,
szeroka możliwość skorzystania z czynnego żalu,
priorytet ochrony zdrowia i bezpieczeństwa publicznego.
Przepisy te stanowią jeden z najważniejszych mechanizmów ochrony społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi z obrotu substancjami odurzającymi, a jednocześnie zapewniają możliwość oddziaływania wychowawczego i terapeutycznego tam, gdzie jest to uzasadnione.
Komentarze