Turcja jako brama logistyczna między UE a Azją: praktyczne szanse dla polskiego sektora TSL
- Joanna Kuruçaylıoğlu
- 5 dni temu
- 3 minut(y) czytania
Wojna w Ukrainie trwale zmieniła układ geopolityczny szlaków handlowych. Towary, które jeszcze kilka lat temu przemieszczały się przez tzw. korytarz północny, coraz częściej wybierają „Middle Corridor” – trasę biegnącą przez Turcję, Kaukaz i Azję Centralną.
Według danych Atlantic Council, wolumen przewozów na tym szlaku wzrósł o 89% w 2023 r. i o kolejne 70% w 2024 r.. Równocześnie Turcja inwestuje w swoje huby morskie, kolejowe i Ro-Ro, przestając być wyłącznie krajem tranzytowym.
Kto pierwszy wejdzie w turecki korytarz multimodalny z odpowiednim przygotowaniem dokumentacyjnym i partnerstwem operacyjnym, ten zyska realną przewagę w dostępie do Azji Centralnej.
1. Korytarze i infrastruktura – jak dziś płynie towar?
Turcja stała się faktycznym multimodalnym węzłem transportowym. To już nie tylko „most” między kontynentami, ale integrator łączący kolej, transport morski i drogowy w jeden system logistyczny.
🚆 Middle Corridor / BTK (Baku–Tbilisi–Kars)
Po modernizacji i wznowieniu przewozów w maju 2024 r. (RailFreight.com), linia BTK ponownie połączyła Chiny, Kaukaz, Turcję i UE – omijając terytorium Rosji.Dla polskich operatorów logistycznych oznacza to krótszy lead-time, większą stabilność i neutralność wobec sankcji wschodnich.Szlak Xi’an–Stambuł zajmuje dziś 12–14 dni, czyli o ok. 30–40% szybciej niż przez korytarz północny.
⚓ Ro-Ro Karasu–Konstanca + port Mersin
Linia Ro-Ro między Karasu (Turcja) a Konstancą (Rumunia) realizuje obecnie 3–4 rejsy tygodniowo (ecustoms.sgs.com).To efektywny sposób na ominięcie korków i ograniczeń przewozowych na Bałkanach, a port Mersin – po rozbudowie w 2025 r. – zwiększy przepustowość o +1 mln TEU, obsługując jednostki ULCV (WorldCargo News).
Dla polskiego sektora TSL:
możliwość łączenia transportu drogowego, morskiego i kolejowego,
krótsze trasy do Kazachstanu, Azerbejdżanu i Uzbekistanu,
większa przewidywalność dzięki integracji portów z systemami BTK i Ro-Ro.
Wniosek: Korytarze przez Turcję nie są już „alternatywą przyszłości”. To działająca dziś sieć, która buduje nowy kręgosłup logistyki eurazjatyckiej.
2. Jak wejść: modele działania i reguły gry
Sukces w Turcji to nie tylko inwestycja, ale zrozumienie lokalnych zasad gry – zarówno logistycznych, jak i prawno-administracyjnych.
Partnerstwo operacyjne (asset-light)
Najprostszy sposób rozpoczęcia działalności.Umowa 4PL z tureckim przewoźnikiem, pilotaż kilku tras Ro-Ro + BTK i porównanie KPI (czas, koszty, odprawy) z trasami przez Rosję.Wielu operatorów z UE już dziś skraca dostawy do Azji o 5–7 dni dzięki temu modelowi.
Spółka w Turcji (LTD ŞTİ)
Własna spółka to pełna kontrola nad operacjami – od rezerwacji slotów po konsolidację ładunków.Lokalna rejestracja pozwala na:
samodzielny booking w portach (Mersin, Karasu),
uzyskanie numeru podatkowego (VKN) i licencji transportowej,
uproszczoną odprawę celną.Koszty założenia są umiarkowane, a lokalna obecność ułatwia kontakty z administracją i kontrahentami.
Free-zone lub magazyn tranzytowy (multimodal)
Najbardziej elastyczne rozwiązanie – łączenie transportu morskiego, kolejowego i drogowego w modelu „cross-docking celny”.Turcja posiada ponad 20 stref wolnocłowych, z pełnym zapleczem portowym i kolejowym (WorldCargo News).
Reguły gry: tylko to, co naprawdę trzeba wiedzieć
A.TR vs EUR.1
Dla towarów w wolnym obrocie w Turcji wystarczy A.TR – bez konieczności potwierdzania pochodzenia.
EUR.1 stosuje się tylko w handlu preferencyjnym z krajami trzecimi. (Enlargement and Eastern Neighbourhood)
Cyfryzacja: e-CMR i e-TIRTurcja jest stroną obu systemów. Pełne wdrożenie e-TIR nastąpi w 2025 r., co oznacza mniej dokumentów papierowych i szybsze przekraczanie granic.
Mobilność kadrOd połowy 2025 r. wchodzą w życie ułatwienia wizowe Schengen dla tureckich przedsiębiorców (Reuters), co uprości organizację spotkań i serwisu operacyjnego.
Wniosek: Nie potrzeba setek procedur. Wystarczy dobra znajomość A.TR, partner korzystający z e-CMR/e-TIR i kontakt z terminalami Mersin lub Karasu.
🔹 3. Trzy rzeczy do zrobienia:
1️⃣ Przeprowadź pilotaż 2–3 ładunków trasą Karasu–Konstanca → BTK.
2️⃣ Wykonaj audyt dokumentów A.TR i EUR.1 oraz wdroż e-CMR przynajmniej na jednej relacji.
3️⃣ Skontaktuj się z portem Mersin Terminal w sprawie rezerwacji slotów na 2026 r. – po rozbudowie popyt na przepustowość będzie ogromny.
Podsumowanie
Turcja nie jest już „korytarzem tranzytowym”.Stała się pełnoprawnym hubem logistycznym między kontynentami – zintegrowanym, cyfrowym i dynamicznie rosnącym.
Dla polskich firm z sektora TSL to moment strategiczny:
Kto pierwszy ustandaryzuje procedury i znajdzie lokalnego partnera, ten wygra logistycznie całą następną dekadę.
Firmy zainteresowane wejściem na rynek turecki, zarówno poprzez lokalne struktury gospodarcze (oddział, spółka Ltd.), jak i działalność w ramach stref wolnocłowych (Free Zones), zapraszam do kontaktu z kancelarią JK Law & Consulting.
Wspieramy przedsiębiorstwa z sektora transportu, logistyki i handlu międzynarodowego w zakresie:
- rejestracji i obsługi prawnej firm w Turcji,
- uzyskania licencji transportowych i zezwoleń ECMT,
- doradztwa celno-podatkowego oraz obsługi działalności w strefach wolnocłowych,
- analizy umów i zgodności z tureckim oraz unijnym prawem transportowym.
Działamy w Stambule i Ankarze, łącząc doświadczenie prawne z praktycznym wsparciem biznesowym w relacjach Turcja–UE.
Komentarze