Spory i Rozstrzyganie Sporów
WSTĘP
Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, znana również jako Konwencja Wiedeńska („CISG”), to traktat zawierający materialnoprawne przepisy dotyczące międzynarodowych umów sprzedaży towarów ruchomych. Została ona przyjęta 11 kwietnia 1980 roku w Wiedniu, a w Turcji weszła w życie 1 sierpnia 2011 roku, stając się częścią krajowego porządku prawnego. CISG stanowi znaczący krok w kierunku ujednolicenia prawa handlowego na szczeblu międzynarodowym i jest stosowana w wielu krajach przodujących w handlu światowym. Do głównych zagadnień regulowanych przez CISG należą: zawieranie umów, ich interpretacja, obowiązki sprzedawcy i kupującego wynikające z umowy, prawa stron w przypadku naruszenia tych obowiązków, przejście ryzyka związanego z towarem oraz inne wspólne postanowienia. Jednakże, CISG nie reguluje kwestii ważności umowy lub jej postanowień oraz przeniesienia własności towarów; w takich przypadkach zastosowanie znajdzie prawo wybrane przez strony umowy.
ZAKRES ZASTOSOWANIA I PRZEDMIOT CISG
Stosowanie CISG do międzynarodowych umów sprzedaży towarów wymaga spełnienia określonych warunków, z których niektóre dotyczą miejsca prowadzenia działalności przez strony umowy, a inne rodzaju towarów będących przedmiotem umowy.
a. Zakres Zastosowania CISG
Artykuł 1 CISG określa element międzynarodowy. Zgodnie z tym artykułem, CISG ma zastosowanie do międzynarodowych umów sprzedaży towarów, jeżeli strony mają swoje siedziby w różnych państwach w momencie zawierania umowy. Istotne jest tutaj, że liczy się siedziba stron, a nie ich obywatelstwo ani przynależność firm. Zmiana siedziby po zawarciu umowy nie wpływa na ustalenie międzynarodowego charakteru umowy. Ważne jest, aby strony umowy znajdowały się w różnych państwach, jednakże samo to nie wystarczy. Konieczne jest, aby państwa te były stronami CISG. Jeśli obie strony mają siedziby w państwach będących stronami CISG, CISG będzie miała bezpośrednie zastosowanie, chyba że strony uzgodnią inaczej. Jeśli jedna ze stron ma siedzibę w państwie będącym stroną CISG, a druga w państwie niebędącym stroną, CISG nie będzie miała bezpośredniego zastosowania. Jednakże, zgodnie z zasadą swobody umów, strony mogą uzgodnić stosowanie przepisów CISG do swojego sporu.
Nawet jeśli strony umowy mają swoje siedziby w państwach, z których przynajmniej jedno nie jest stroną CISG, możliwe jest stosowanie CISG. W takim przypadku CISG będzie miała zastosowanie pośrednie, gdy sąd państwa rozpatrującego spór odwoła się do przepisów CISG na podstawie przepisów kolizyjnych. Niezależnie od tego, czy warunki bezpośredniego lub pośredniego stosowania CISG są spełnione, strony mogą wyłączyć stosowanie CISG poprzez wyraźne postanowienia w umowie lub wybierając prawo państwa niebędącego stroną CISG. W związku z tym, ocena, czy CISG będzie miała zastosowanie do danej umowy, zależy nie tylko od spełnienia warunków bezpośredniego lub pośredniego stosowania, ale także od tego, czy strony ograniczyły stosowanie CISG.
b. Zakres Przedmiotowy CISG
Zakres przedmiotowy CISG jest ograniczony przez kilka przepisów. Chociaż CISG używa terminu „towar”, nie definiuje go. Z komentarza do CISG wynika, że CISG ma zastosowanie wyłącznie do towarów ruchomych, jednakże nie jest jasne, czy obejmuje również produkty niematerialne, takie jak oprogramowanie. Z uwagi na możliwość objęcia tych towarów, w doktrynie przyjmuje się, że CISG obejmuje również takie towary.
Pierwszym ograniczeniem zakresu CISG jest artykuł 2, który wyłącza spod jej zakresu umowy sprzedaży towarów zakupionych dla osobistych, rodzinnych lub domowych potrzeb, chyba że sprzedawca nie wiedział lub nie powinien był wiedzieć, że towary są kupowane dla takich celów. Inne wyłączenia obejmują: sprzedaż na aukcji, sprzedaż przymusową lub na mocy prawa, sprzedaż papierów wartościowych, weksli i pieniędzy, sprzedaż statków, jednostek pływających, poduszkowców oraz statków powietrznych, a także sprzedaż energii elektrycznej.
Artykuł 3 CISG włącza do zakresu CISG umowy dostawy towarów, które mają być wyprodukowane lub wytworzone, z pewnymi ograniczeniami. Decydujące jest tutaj, czy umowa dotyczy głównie dostawy towarów, czy świadczenia usług. CISG nie ma zastosowania, jeśli kupujący dostarcza istotną część materiałów potrzebnych do produkcji towarów. W takim przypadku umowa nie będzie podlegać CISG. Jeśli obie strony dostarczają materiały, decydujące jest, czy dostarczony przez kupującego materiał stanowi istotną część wytwarzanego towaru. Jeśli tak, CISG nie będzie miała zastosowania. W doktrynie pojawiają się różne opinie na temat kryteriów oceny, czy dostarczony materiał stanowi istotną część, w tym analiza wartości ekonomicznej, ilości lub znaczenia wkładu w wytwarzany towar. Podobnie, CISG nie ma zastosowania, jeśli głównym obowiązkiem sprzedawcy jest świadczenie usług lub innych czynności, nie dostawa towarów. W związku z tym, stosowanie CISG do umów mieszanych zależy od charakteru umowy i tego, czy głównym elementem umowy jest dostawa towarów.
PODSUMOWANIE
Stosowanie CISG do międzynarodowych umów sprzedaży towarów wymaga spełnienia określonych warunków dotyczących siedzib stron, charakteru umowy oraz rodzaju towarów. CISG ma zastosowanie, gdy strony mają swoje siedziby w różnych państwach będących stronami CISG, gdy sąd państwa rozpatrującego spór stosuje przepisy kolizyjne odwołujące się do CISG, lub gdy strony wyraźnie uzgodnią stosowanie CISG. CISG ma zastosowanie wyłącznie do towarów ruchomych i wyłącza niektóre rodzaje sprzedaży oraz sprzedaż towarów zakupionych dla osobistych potrzeb. W umowach mieszanych, stosowanie CISG zależy od charakteru umowy i wagi poszczególnych obowiązków stron.
Comments